Στις μέρες μας συναντάμε συνεχώς στην καθημερινότητα μας τον όρο sustainability. Προσπαθούμε ως κοινωνία να μειώσουμε τα πλαστικά μιας χρήσης, να κινούμαστε με καύσιμα που δεν βασίζονται σε υδρογονάνθρακες, να καλύπτουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όλη αυτή η μεταστροφή προς την αειφορία απορρέει από το οικολογικό πρόβλημα που συνεχώς εντείνεται και θα επηρεάσει σημαντικά τη ζωή όλου του πλανήτη μέσα στα επόμενα χρόνια. Στην προσπάθεια που γίνεται για τη δημιουργία συνθηκών με στόχο ένα πιο βιώσιμο μέλλον, οφείλουμε να αλλάξουμε την οπτική γωνία από την οποία βλέπουμε το αστικό τοπίο.
Στην παραδοσιακή κηποτεχνία ο κήπος είναι ένα συμπληρωματικό διακοσμητικό στοιχείο του σπιτιού και της πόλης. Πηγή έμπνευσης αποτελούν πάντοτε τα τοπία της παραδοσιακής αγγλοσαξονικής κηποτεχνίας, στα οποία κυριαρχούν οι καταπράσινες εκτάσεις με γκαζόν, μέσα στις οποίες βρίσκονται διάσπαρτα εντυπωσιακά δέντρα και σειρές θάμνων κλαδεμένων με ακρίβεια. Παρόλο που στόχος των παραπάνω στοιχείων ήταν στα μέσα του 18ου αιώνα να δημιουργήσουν έναν κήπο “φυσικό”, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική για την Ελλάδα και τις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες.
Το μεσογειακό κλίμα, με τα θερμά του καλοκαίρια και τους ψυχρούς και υγρούς χειμώνες, καθιστά την εγκατάσταση και συντήρηση του “αγγλικού μοντέλου κήπου” μια εργασία εξαιρετικά εντατική και δαπανηρή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ψυχρόφιλες ποικιλίες χλοοτάπητα, η συντήρηση των οποίων είναι εξαιρετικά δαπανηρή. Τα μίγματα αυτά για να ανταπεξέλθουν στις κλιματολογικές συνθήκες της Μεσογείου, απαιτούν από 1 έως 2 κυβικά νερού ανά τετραγωνικό μέτρο κάθε χρόνο, αρκετές λιπάνσεις και φυσικά το καθιερωμένο εβδομαδιαίο κούρεμα.
Αντί αυτού, θα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στην εισαγωγή των αυτοφυών ειδών της εξαιρετικά πλούσιας μεσογειακής χλωρίδας στους κήπους μας. Τα μεσογειακά φυτά είναι πλήρως προσαρμοσμένα στις κλιματολογικές απαιτήσεις της περιοχής μας, έχοντας αναπτύξει μηχανισμούς τέτοιους που τα επιτρέπει να ανταπεξέρχονται και στις πιο στρεσογόνες συνθήκες. Ένας κήπος που αποτελείται αποκλειστικά από μεσογειακά φυτά θα έχει ελάχιστες απαιτήσει σε φροντίδα και πόρους, επομένως θα συμβάλλει στην εδραίωση της περιβαλλοντικής αειφορίας.
Γράφοντας αυτό το άρθρο τον Ιανουάριο του 2023 στη Θεσσαλονίκη με θερμοκρασία 15 βαθμούς κελσίου, γίνεται αντιληπτό ότι το κλίμα μας έχει αλλάξει και πιθανόν να βρεθούμε αντιμέτωποι με ακραίες θερμοκρασίες τα επόμενα χρόνια. Επομένως, οφείλουμε να αλλάξουμε την οπτική μας για τον κήπο και να επιτρέψουμε την μετατροπή του σε χρήσιμη οικολογική δομή, η οποία δεν θα αποτελεί απλώς διακοσμητικό στοιχείο, αλλά από συνδυασμούς ανθεκτικών φυτών.
